Wanneer krijg je de eerste echo?
Meestal krijg je de eerste echo tussen de 8e en 12e week van je zwangerschap. Dit is vaak tijdens je eerste echte afspraak bij de verloskundige. Rond week 10 wordt standaard de termijnecho gedaan: hierbij bepaalt de verloskundige of echoscopist hoe ver je bent en krijg je een voorlopige uitgerekende datum. Sommige praktijken plannen de eerste echo met 10 weken, anderen iets eerder of later.
Soms vindt er al vroeger een echo plaats, rond week 7 à 8. Zo’n vroege echo heet ook wel een vitaliteitsecho. Die wordt meestal alleen gedaan als daar een medische reden voor is, bijvoorbeeld als je eerder een miskraam hebt gehad, bij bloedverlies of als je via een vruchtbaarheidsbehandeling zwanger bent geraakt. De vitaliteitsecho is bedoeld om te kijken of de zwangerschap intact is en het hartje klopt. Heb je geen bijzondere indicatie, dan heb je waarschijnlijk rond de 10e week je eerste echo. Het geduld wordt beloond: even doorbijten, en dan zie je je kleintje op het scherm!
Hoe verloopt de eerste echo?
De eerste echo vindt plaats bij je verloskundige of in een echocentrum. Vaak mag je je partner of iemand anders meenemen, zodat jullie samen dit bijzondere moment beleven. In de onderzoeksruimte ga je relaxed op een behandeltafel liggen. Voor een uitwendige echo krijg je wat koude gel op je onderbuik. De echoscopist beweegt een kleine echokop (soort scanner) over je buik, en op een monitor verschijnt het beeld van binnenin je baarmoeder. Soms worden de lichten gedimd voor beter zicht op het scherm. Je kunt meestal live meekijken naar wat er in je buik te zien is – ongelooflijk bijzonder!
Ben je nog geen 10 weken zwanger of ligt je baarmoeder wat verstopt achter je bekken? Dan kan het zijn dat de echo inwendig (vaginaal) wordt gedaan. In dat geval gebruikt de echoscopist een dunne staafvormige echokop die via de vagina naar binnen gaat. Klinkt misschien spannend, maar wees gerust: een inwendige echo doet geen pijn. Er wordt een condoomhoesje met glijmiddel om de echokop gedaan, en met beleid brengt de echoscopist het staafje in. Je voelt hooguit wat druk, maar het onderzoek is snel klaar en volkomen veilig voor jou en de baby.
Voorbereiding: Vaak krijg je vooraf instructies over je blaas. Voor een uitwendige echo is het handig als je blaas een beetje gevuld is, een volle blaas duwt de baarmoeder namelijk iets omhoog, zodat je kindje beter zichtbaar is op de echo. Drink bijvoorbeeld een uur van tevoren nog wat water (niet te veel, je moet wel stilliggen zonder dringende plasnood!). Gaan ze een inwendige echo doen, dan is een volle blaas juist niet nodig; die zou dan in de weg zitten. Twijfel je? Vraag het gerust van tevoren aan je verloskundige, zij geven je graag tips zodat de echo zo soepel mogelijk verloopt.
Tijdens de echo krijg je uitleg van de verloskundige of echoscopist. Je ligt misschien met kriebels in je buik te wachten, maar binnen een paar tellen verschijnt er iets op het scherm. Soms is het in het begin even zoeken naar het piepkleine embryo. Maar zodra ze het gevonden hebben, kun jij ook meekijken. Een magisch moment: vaak zie je een flikkerend stipje: dat is het hartje! Misschien hoor je het zelfs eventjes via het apparaat, een snelle “woosh-woosh” die door de ruimte klinkt. Je baby zelf is op dit termijn nog heel klein. Rond 8 weken is het embryo ongeveer een centimeter of twee; bij 10-12 weken misschien rond de 4 à 5 cm. Op het scherm lijkt het nog niet op de baby die je negen maanden later in je armen houdt, maar je kunt met een beetje fantasie al een groot hoofdje en klein lijfje herkennen. Met iedere week die je verder bent, worden de vormpjes duidelijker. Soms zie je bij 10-12 weken zelfs al ieniemini armpjes bewegen!
Wat controleert de verloskundige bij de eerste echo?
Naast dat het voor jou een prachtig kijkje is op je groeiende kindje, heeft de eerste echo ook een medisch doel. De echoscopist of verloskundige controleert een aantal belangrijke punten om te zien of alles goed gaat. Zo wordt gekeken of het hartje klopt en of het embryo goed groeit. Ze meten de grootte van het embryo (van kop tot stuit) om nauwkeurig te berekenen hoelang je precies zwanger bent. Aan de hand daarvan krijg je je voorlopige uitgerekende datum te horen. Ook checken ze of de zwangerschap op de juiste plek zit, in de baarmoeder dus, niet per ongeluk buiten de baarmoeder. Verder wordt er gekeken of je zwanger bent van één kindje of misschien een tweeling. Zodra alle metingen gedaan zijn, bespreekt de verloskundige de resultaten met je. Meestal klopt alles gewoon met wat je op basis van je laatste menstruatie dacht. Soms word je een paar dagen vooruit of achteruit bijgesteld qua termijn – dat is heel normaal. Je hebt nu in ieder geval een officiële due date om naar uit te kijken!
Gelukkig is het verreweg in de meeste gevallen goed nieuws bij de eerste echo. Je ziet een kloppend hartje en mag opgelucht ademhalen: je bent écht zwanger en alles zit op de juiste plek. Toch kan het gebeuren dat er nog geen hartslag te zien is. Schrik niet meteen. Het kan zijn dat je iets minder ver zwanger bent dan je dacht, en dat het hartje later pas zichtbaar wordt. In zo’n geval word je vaak uitgenodigd om een week later terug te komen voor een nieuwe echo. Helaas bestaat ook de kans dat de zwangerschap niet levensvatbaar is (bijvoorbeeld bij een vroege miskraam). De echoscopist zal dit altijd rustig met je bespreken en je begeleiden in de vervolgstappen. Dit is natuurlijk heel verdrietig nieuws. Daarom is het fijn om je partner of iemand die je vertrouwt bij je te hebben tijdens de echo, zowel om het blije nieuws mee te vieren, als om je op te vangen als het anders loopt.
Tips voor je eerste echo
- Neem iemand mee die je steun geeft. Ga je niet alleen naar de echo, maar neem je partner mee of bijvoorbeeld een goede vriendin of je moeder. Het is fijn om dit moment samen te delen. Bovendien heb je iemand bij je als je toch erg nerveus bent of in het onverhoopte geval dat er iets mis is.
- Draag makkelijke kleding. Trek op de dag van de echo kleren aan waarin je je prettig voelt en die praktisch zijn bij het onderzoek. Een shirt of top en broek zijn handig, omdat je alleen je buik hoeft te ontbloten voor een uitwendige echo. Moet er misschien een inwendige echo gebeuren? Dan is een rokje of jurkje ideaal: je hoeft dan alleen je ondergoed uit te doen en voelt je minder bloot op de tafel.
- Volle blaas of niet? Informeer van tevoren of je met volle blaas moet komen. Vaak krijg je die instructie al mee bij het maken van de afspraak. Voor een echo via de buik is het slim om ongeveer een uur voor de echo wat te drinken (zodat je blaas licht gevuld is en je baarmoeder goed zichtbaar wordt). Is er kans op een inwendige echo, dan kun je beter nog even plassen gaan vlak voor het onderzoek.
- Bereid je vragen voor. De eerste echo-afspraak is vaak ook een intakegesprek. Je krijgt veel informatie en mag zelf allerlei vragen stellen. Schrijf thuis alvast op wat je wilt weten: denk aan vragen over voeding (“Mag ik nou wel of geen brie eten?”), vitamines, sport, seks in de zwangerschap, of waar je de komende tijd op moet letten. Met zo’n vragenlijstje haal je het maximale uit je gesprek en ga je met een gerust gevoel naar huis.
- Geniet van het moment. Probeer ondanks de gezonde spanning ook te genieten van deze ervaring. Voor het eerst je baby zien (en dat kleine hartje zien kloppen!) is een unieke mijlpaal. Veel vrouwen en partners worden er eventjes emotioneel van, helemaal niet gek. Laat het maar over je heen komen en wees trots op je lichaam dat dit kleine mensje aan het maken is. Na afloop krijg je meestal een echofoto mee. Die kun je thuis nog honderduit bekijken en aan je familie laten zien. Een prachtig aandenken aan de start van je zwangerschap!
Je eerste echo markeert het begin van een nieuw hoofdstuk. Het is normaal als je er met kriebels in je buik naartoe gaat, maar hopelijk vooral met veel enthousiasme. Straks wandel je de praktijk uit met de allereerste foto van je baby in je hand, een moment om te koesteren. Veel succes bij je echo en geniet ervan!
