Zwangerschapshormonen en stemmingswisselingen
Zodra je zwanger bent, veranderen de hormonen in je lichaam behoorlijk. Het hCG-hormoon (dat je zwangerschapstest positief maakt) en de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron stijgen sterk. Deze hormonencocktail bereidt je lijf voor op het moederschap, maar heeft ook direct effect op je emoties. Zo zorgt oestrogeen ervoor dat er meer ‘feelgood’-stoffen zoals serotonine en endorfine in je brein vrijkomen, stofjes die je normaal gesproken blij en rustig houden. Progesteron heeft van nature juist een kalmerend effect op je stemming. Maar als al die hormonen tegelijk zo sterk stijgen (en later weer dalen), kan je humeur flink alle kanten opvliegen. Kortom: je hormonen maken nu overuren, wat best merkbaar is in je gemoedstoestand.
Andere oorzaken van stemmingswisselingen
Naast die hormonen spelen ook de kwaaltjes van de vroege zwangerschap mee. De plotselinge stijging van progesteron maakt je bijvoorbeeld ontzettend moe, en slaaptekort kan je humeur flink aantasten. Ook lichamelijke klachten zoals misselijkheid, gevoelige borsten of buikkrampen kunnen je prikkelbaar maken. Als je de hele dag misselijk bent, is het niet gek als je sneller boos wordt van kleine dingen. Daarnaast brengt het idee van een baby veel emoties teweeg: je denkt na over de toekomst, de bevalling, of je wel een goede moeder zult zijn. Zulke vragen en onzekerheden kunnen zomaar zorgen voor extra spanning en humeurigheid.
Wanneer zijn stemmingswisselingen het sterkst?
Stemmingswisselingen zijn vaak het hevigst in het eerste trimester. Meestal merk je tussen week 6 en 10 van je zwangerschap dat je emoties het meest alle kanten opvliegen. Daarna kalmeren de hormonen meestal wat, en voel je je in het tweede trimester vaak wat rustiger. Vlak voor de bevalling kunnen de emoties weer opspelen, bijvoorbeeld door spanning voor de grote dag of door lichamelijke vermoeidheid. Maar voor nu is vooral het begin pittig, je bent volop aan het aanpassen en het lichaam maakt zich klaar voor iets groots.
Wat kun je doen tegen stemmingswisselingen?
Je kunt niet zomaar de stopknop indrukken op je hormonale achtbaan, maar gelukkig kun je wel veel doen om je er beter bij te voelen. Probeer eens de volgende tips:
- Accepteer wat je voelt. Het is oké dat je je af en toe uit balans voelt. Je lichaam is nu druk bezig iets heel bijzonders te doen, dus het hoort erbij dat de emoties soms opspelen. Wees niet te streng voor jezelf: het is niet gek om om het kleinste dingetje te huilen of juist kortaf te zijn als je zwanger bent. Deze schommelingen hebben uiteindelijk een duidelijke oorzaak, dus je kunt straks met een gerust hart terugkijken en weten dat het er gewoon bij hoorde.
- Neem voldoende rust. Slaap is goud waard. Zorg dat je zoveel mogelijk goed slaapt en neem eventueel korte powernaps. Een uitgerust lijf kan veel beter met emoties omgaan. Ook ontspanningsoefeningen, een warm bad of een rustgevende luisterboek kunnen helpen om je hoofd stil te krijgen. Zelfs tien minuutjes ontspannen zitten kan een wereld van verschil maken in je gemoed.
- Beweeg rustig. Ga een stukje wandelen, doe zwangerschapsyoga of een ontspannende rek- en strekoefening. Beweging helpt je lichaam stofjes te maken die je vrolijker maken (endorfines). Een korte wandeling kan je humeur al een boost geven. Soms helpt het ook om even buiten een frisse neus te halen wanneer je je emotioneel voelt.
- Vermijd onnodige stress. Bekijk je planning eens kritisch. Zeg gerust ‘nee’ tegen extra verplichtingen als je je druk voelt. Doe zoveel mogelijk dingen waar je blij van wordt, hoe klein ook. Een rustige dag waarin je niets moet kan al een hoop spanning wegnemen. Bijvoorbeeld: maak een lekkere gezonde snack, drink iets warms, of kijk een korte grappige video; kleine gelukjes helpen echt om je op te vrolijken.
- Praat erover. Deel met je partner of een vriendin wat je doormaakt. Zeg dat het door je hormonen komt, zodat zij het niet persoonlijk opvatten als jij je even anders gedraagt. Vaak helpt het enorm als iemand naar je luistert of je simpelweg begrijpt. Een knuffel, een luisterend oor of samen lachen kan je hart een stuk lichter maken als je het even niet meer weet.
Probeer bij een bui ook jezelf niet te hard te veroordelen. Lach eens om de rollercoaster waarin je je bevindt. Zeg bijvoorbeeld tegen je partner: “Sorry, ik was even overdreven, mijn hormonen deden mee!” Zo lucht je de spanning en breng je de situatie terug naar proporties.
Tot slot
Stemmingswisselingen in de vroege zwangerschap zijn heel vervelend, maar ze gaan (meestal) vanzelf weer over. In het tweede trimester komen je hormonen meer in balans en verdwijnen veel van die heftige pieken. Tot die tijd is het belangrijk om lief voor jezelf te zijn. Praat, slaap, beweeg en neem rust waar je kunt. Gun jezelf de extra zorg en geruststelling; je bent zeker niet de enige die dit meemaakt.
